Tag archieven: interactief spel

Teambuilding Opdrachten: spannend spiegelend & intensief

Opdrachten vormen de kern en de kracht van teambuilding. Maar wat maakt een teambuilding opdracht een effectieve opdracht? En spannend en intensief? Spelregels èn een intrigerend thema!

teambuilding: voorbeeld opdrachten

In deze blog zal aan de hand van vier voorbeelden uitleggen aan welke teambuilding opdrachten je kunt denken en wat ze effectief maakt.
De voorbeelden die ik gebruik zijn:

De eerste twee zijn onze eigen meest intensieve Teambuildingspelen

teambuilding opdrachten

Teambuilding opdrachten vormen de motor van iedere teambuilding. Ik onderscheid de hoofdopdracht en nevenopdrachten.
De hoofdopdracht ligt  in feite altijd voor de hand. Maar het maakt wel of de deelnemers ‘in beweging’ komen.
De nevenopdrachten scheppen het kader. Of spelregels, want dat zijn het in de praktijk.

Elke teambuilding opdracht of activiteit is in wezen schatplichtig aan de eerste en meest bekende: het bouwen van een vlot. Daarom begin met deze teambuilding ervaring.

opdracht: bouw een vlot

De opdracht is natuurlijk “bouwen een vlot”
Een werkend vlot waar iedereen op kan, natuurlijk.
Daarom de aanvulling: “en vaar daarmee met iedereen naar de overkant”.

De spelregels of aanvullende opdrachten maken het spannend:
Gebruik de materialen en hulpmiddelen die aanwezig zijn, daar moeten jullie het mee doen.
En: jullie moeten het samen doen.
En je moet binnen een bepaalde tijd doen.

opdracht: ontsnap

Kijken we naar Escape Room de Ontsnapping dan is de hoofdopdracht: ontsnap uit de gevangenis samen met je team.

opdracht: wordt het rijkste team

Bij het Goksyndicaat is dat: jouw team wordt het rijkste team.
En de aanvullingen die het extra spannend maken:
Als jullie vijand wint verliezen jullie.
En….  als je vrienden winnen zijn jullie ‘second best’.

opdracht: leg je eigen vierkant

De simpelste teambuilding spelen hebben de eenvoudigste  opdrachten, maar zonder uitleg nogal onbegrijpelijk. Dus eerst hoe het Vierkantenspel werkt:
Papieren vierkanten worden in ongelijke stukken verdeeld. Net zoveel vierkanten als er deelnemers zijn, maar wel op dezelfde manier verknipt.
Iedereen krijgt een aantal delen, maar daarvan kan geen vierkant gemaakt worden.
Opdracht: zorg dat iedereen een vierkant voor zich heeft liggen.
Spelregels: Er mag niet gepraat worden. Je mag alleen een deel van je zelf weggeven, niet nemen.

effectieve teambuilding opdrachten spiegelen

Het antwoord op de vraag wanneer een teambuilding opdracht effectief is in wezen heel simpel: wanneer ze spiegelend werken. Wanneer ze het team uit zijn ‘comfortzone’ halen en laten zien hoe ze dagelijks functioneren. Maar dan met een glimlach. Want ach: het was de teambuilding opdracht die maakte dat….
Dat uit je ‘comfortzone’ gehaald worden is erg belangrijk. Je moet immers niet het gevoel krijgen dat je ‘aan het werk bent’. Maar daar zit ook een valkuil. Het moet wel voor iedereen ongeveer gelijk zijn. Samen een taart bakken, en één van het team is een ‘meesterbakker’…
Ook leuk, maar het levert een compleet andere ervaring op.
Dus eigenlijk zou de titel van deze blog moeten zijn:

Teambuilding Opdrachten: spannend, intensief … en spiegelend

maar dat bekt veel minder…
Bovendien suggereert spannen spiegelend & intensief dat teambuilding opdrachten spannend zijn omdat ze spiegelen, wat leidt tot een intensieve ervaring. Wat natuurlijk ook weer waar is. Toch?

voorwaarde voor opdrachten: origineel en stimulerend

Bovendien… Bij zo’n opdracht loop je sowieso het risico dat je teamleden hebt die bakken vreselijk leuk vinden, teamleden die het haten, en teamleden die er neutraal in staan maar in het geheel geen ervaring hebben.
Daarom is het ook zo belangrijk dat je opdracht origineel en stimulerend moet zijn. Voor (bijna) iedereen.
Laat we wel wezen: niemand heeft ervaring als geheim agent, en bijna niemand in het bouwen van vlotten, of het wedden op paarden (het Goksyndicaat).

voor teambuilding oefeningen lees de blog:

teambuilding oefeningen

Teambuilding oefeningen voor een beter team, of?

Teambuilding Oefeningen bieden een leuke en spannende manier om het functioneren van je team te verbeteren. Oefening baart kunst. Maar kun je eigenlijk teambuilding wel ‘oefenen’? Wat mag je verwachten en wat juist niet. En… hoe intensief wil je aan het “team builden”?

teambuilding oefeningen

In deze blog zal aan de hand van vier voorbeelden uitleggen aan welke teambuilding oefeningen je kunt denken en wat ze effectief maakt.
Maar eerst geef ik drie dimensies van teambuilding dat maakt of, en wanneer, je ’teambuilding oefeningen’ kunt inzetten.
De voorbeelden die ik gebruik zijn:

De eerste twee zijn onze eigen meest intensieve Teambuildingspelen

kun je teambuilding wel oefenen?

Nee, teambuilding kun je niet oefenen. Teambuilding is het proces waarin je het team effectiever maakt. Je biedt inzicht in de sterke en zwakke kanten van het opereren als team.
En eventueel oefen je een aantal vaardigheden die het functioneren van een team bevorderen.  Zoals samenwerken.

intensiteit van teambuilding: 3 niveaus

Tegenwoordig wordt een evenement of activiteit als heel snel teambuilding genoemd.
Om wat helderheid te verschaffen onderscheid ik drie niveaus:

  • teambuilding als ervaring
  • teambuilding als spiegel
  • teambuilding als training

teambuilding als ervaring

Uitgangspunt  is om een samen een spannende ervaring met elkaar te delen. Buiten de normale werksfeer.
Doordat het niet werkgerelateerd is leer je bovendien je collega’s op een heel andere manier kennen. En ontdek je facetten van iemand die nieuw voor je zijn.
Doel is de band met elkaar te versterken.
Heel veel activiteiten zijn hier voor geschikt. Het mag alleen geen individuele activiteit zijn, want dan schiet je je doel voorbij. Een workshop schilderen bijvoorbeeld. Je leert dan wel nieuwe aspecten van iemand kennen, maar je bent hoofdzakelijk individueel bezig. Leuk als groepsuitje, maar geen teambuilding.
Van oorsprong wordt “teambuilding als ervaring” niet als teambuilding gezien (denk aan het vlot bouwen). Binnen LivingTale noemen we het “Teambuilding Light”.

teambuilding als spiegel

Uitgangspunt is om samen iets te ondernemen dat niet werkgerelateerd is maar wel de manier van werken binnen het team zichtbaar te maken. Idee is dat het de organisatie (team) cultuur bloot legt op een voor de deelnemers zeer herkenbare wijze zonder dat dit als bedreigend ervaren wordt. Want het is ‘geen werk’. Het werkt dus als een spiegel voor het team. Essentieel is wel dat het geëvalueerd wordt. Bij voorkeur met een ervaren gespreksleider die het team daarvoor ook geobserveerd heeft.
Escape Room de Ontsnapping, Het Goksyndicaat en Bouw een Vlot zijn goede voorbeelden.

teambuilding als training

Uitgangspunt is om de sterke kanten ven het team optimaal te benutten en aan de zwakke te gaan werken. Vaak is het voorhouden van een spiegel al voldoende. Maar in feite oefen je daarmee nog niet. Dat doe je door dat te trainen. Een ervaring zoals de vorige kan. Het verschil is dat dat je vooraf afspreekt waar je als team op focust. Wat wil je versterken, wat moet beter.
Binnen de twee spelen van ons die ik hier besproken heb zit een  tussenevaluatie. Die werkt een beetje zoals hier beschreven.
Wat bij ons wel een optie is, is een spel vooraf. Dat is dan minder intensief, maar laat wel bijvoorbeeld individuele sterke en zwakke kanten zien. In het echte spel daar dan mee aan de slag gaan.
Of door de Ontsnapping te laten beginnen met een ‘voorspel’ gestructureerde omgeving zonder tijdsdruk (het tekenen van de kaart van het eiland). Daast de ongestructureerde omgeving (chaos) met tijdsdruk van de ‘echte’ ontsnapping.
Wat gebruikelijker is, is echter dat je op slechts één aspect oefent (traint).
Bijvoorbeeld de samenwerking. Of het benutten van ieders capaciteiten. De betrokkenheid van iedereen behouden. Het “Vierkantenspel” is hiervan een mooi voorbeeld.

teambuilding oefeningen

Zijn onze Teambuilding Spelen en het Vlotten Bouwen oefeningen?
Een oefening is iets zoals bij voetballen de bal hoog houden. Een potje vijf tegen vijf meer een spel. Bij oefeningen is er in het algemeen sprake van één vaardigheid die geoefend wordt. Teambuilding is juist de complexe samenspel van een heel scala aan vaardigheden. Ik noem dat dus liever een spel. Maar hier heten het dus: oefeningen….

teambuilding spelen – oefeningen LivingTale

Om een paar voorbeelden te geven, bij twee genoemde teambuildingspelen van LivingTale spelen de volgende de vaardigheden een belangrijke rol:

  • samenwerken
  • leidinggeven
  • informatie verzamelen
  • informatie analyseren
  • maken van een plan en uitvoeren
  • sociale initiatieven nemen
  • het team bij elkaar houden en delen van informatie
  • stimuleren van betrokkenheid

teambuilding ‘oefening’ de Ontsnapping

Bij De Ontsnapping komen daar nog bij:

  • omgaan met culturele verschillen, vooroordelen, achterdocht
  • omgaan met de spanning tussen groepsopdracht en individuele opdrachten

teambuilding ‘oefening’ het Goksyndicaat

en bij Het Goksyndicaat:

  • ieders kwaliteiten benutten
  • kiezen van en omgaan met een leiderschapsstijl
  • omgaan met individuele verschillen in niveau/begrip
  • informatie verzamelen en analyseren
  • ontwikkelen van een plan van aanpak en dit uitvoeren
  • tactisch handelen
  • samenwerken/onderhandelen tussen teams
Dat krijg je echt niet gedaan in een oefening, maar wel in een spel…

teambuilding oefening Vierkant Leggen

Het Vierkantenspel daarentegen is duidelijk wel een oefening: in samenwerken.
Hier heel kort hoe het Vierkantenspel werkt.

Papieren vierkanten worden in ongelijke stukken verdeeld. Net zoveel vierkanten als er deelnemers zijn, maar wel op dezelfde manier verknipt.
Iedereen krijgt een aantal delen, maar daarvan kan geen vierkant gemaakt worden.
Opdracht: zorg dat iedereen een vierkant voor zich heeft liggen.
Spelregels: Er mag niet gepraat worden. Je mag alleen een deel van je zelf weggeven, niet nemen.

Een prima oefening om zelf te ervaren hoe je team samenwerkt.
Maar zeker ook aanbevolen om met observatoren te werken.
Waar de teambuilding spelen dan weer ongeschikt voor zijn…


een team in Het Goksyndicaat druk bezig
met het inventariseren van informatie

zie ook:
teambuilding opdrachten

Omgaan met veiligheid op de werkvloer

Omgaan met veiligheid op de werkvoer. Elkaar aanspreken op (on)veilig gedrag.
Herkennen van veilige en onveilige situaties. Teambuildingspel en theater vormen.

veiligheid op de werkvloer: theater op maat

Veiligheid als thema voor bijeenkomsten: een dankbaar onderwerp voor theater maatwerk. Sterker: het is het thema dat we het meest maatwerk voor hebben gemaakt. Voor de meest uiteenlopende beroepsgroepen en organisaties: voor de bouw, voor de zorg, de overheid. Voor de afvalverwerking en de chemie, voor gemeenten en justitie.
In bijna alle maatwerk mogelijkheden die we in huis hebben. Speciaal daarvoor zelfs ontwikkeld in enkele gevallen. Zelfs in spelvorm. Dat spel was zelfs zo succesvol dat we er een teambuildingspel van maakten: Bouwspel SafetyGame Veilig Bouwen.
Daar wil ik dan zo ook mee beginnen.

Maar eerst nog even de opzet van deze blog. Aan de hand van de theater maatwerk vormen die we hebben ontwikkeld geef ik één voorbeeld. Heel kort de vorm en daarna een beschrijving hoe het er uitzag inclusief foto en een link naar het project in kwestie:

  • teambuildingspel & safetygame
  • discussietheater
  • regietheater (verbetertheater)
  • verbetertraining
  • foutenfestival
  • improvisatie theater*
  • theateract & walking-around*
  • de directiescène*
  • nepspeech*
  • productpresentatie*
    * vindt u in de volgende blog

Teambuildingspel & safetygame Veilig Bouwen

Van APM Terminals kwam het verzoek om een spel te maken voor de ontwikkelaars van de Containerterminal op de Tweede Maasvlakte. Er was nog niets gebouwd, maar ze wilden graag hun medewerkers laten ervaren hoe het is om met veiligheid en regels om te gaan.
Ik bedacht een spel met dozen en latjes. Eerste fase was het maken van een ontwerp. Tweede fase het (na)bouwen van dat ontwerp door een ander team. Maar dan wel volgens strikte veiligheidsregels. Regels die voor iedereen nieuw waren, maar wel ‘logisch’.

Het spel was zo succesvol dat we besloten er een teambuildingspel van te maken.
Na een paar aanpassingen was het zelfs geschikt voor kleine en grote groepen.
Toegevoegd werd de dimensie competitie versus samenwerken.
In de competitie fase is snelheid het belangrijkst. Het team dat het eerste klaar is wint. De bouwers bouwen dus zo snel mogelijk, de controleurs vertragen door ‘Pietje Precies’ te zijn.
De samenwerkfase gaat juist uit van kwaliteit. Controleurs en Bouwers werken samen om een zo mooi mogelijke uitbreiding te maken. Zonder dat aan de veilgheid afbreuk wordt gedaan natuurlijk…

teambuilding-129
safetygame zoals gespeeld bij APM Terminals
SafetyGame en TeambuildingSpel Veilig Bouwen

discussietheater en veiligheid

Onze eerste maatwerk opdracht rond veiligheid is van lang geleden: 2001.
Alle medewerkers van HBG Bouw (nu BAM) kregen een cursusdag waar wij het theater voor verzorgden. In kleine groepjes ging men daarna uiteen om aan de hand van stellingen èn onze scène te praten over hoe om te gaan met veiligheid. In onze scène wegens de afwezigheid van een roltrap de klus onveilig klaren. Met alle gevolgen van dien. Het interessante aan deze scène is dat niet zozeer degene centraal staat die onveilig werkt, maar zijn collega die niet ingrijpt en de baas die het laat gaan.
Inmiddels is het een tophit, en met name veel gebruikt voor kantoor situaties. En voeren we het bij voorkeur uit als (kort) Verbetertheater.

veiligheid-in-de-bouw
uit die tijd zijn geen foto’s beschikbaar maar wel een filmpje (still):
hier het ‘ongeval’
discussietheater: meer info

regietheater en veiligheid

Verbetertheater, ook bekend als regietheater: het publiek krijgt de joystick van één van de acteurs in handen.
Voor Bekaert schreven we onder andere de verbetertheaterscène “Helemaal nieuw en geweldig”:
De nieuwe machine produceert geweldig, alleen, helaas, met te veel stof en te veel lawaai. Iedereen is het daarover eens. Toch gebeurt er niets. Hoe vaak het ook ter sprake komt.
Het is aan de toeschouwers om daar wat aan te veranderen.

maatwerk_161
verbetertheater voor Bekaert Combustion Technology

regietheater: meer info

verbetertraining en veiligheid

“Verbetertraining” werkt met twee acteurs die (afwisselend) beide rollen van een gespreksoefening op zich nemen. Het spel van de acteurs is daarbij (zoals bij trainingsacteurs gebruikelijk) zo natuurgetrouw mogelijk.
Voor Careander hebben we tweemaal een workshop “aanspreken op onveilig gedrag” gegeven.

verbetertraining
verbetertraining voor Careander

verbetertraining: meer info

Foutenfestival en veiligheid

Vaak is het eerste onderwerp wat een opdrachtgever noemt bij het thema veiligheid het (niet) dragen van een veiligheidshelm. Maar een helm draag je of je draagt hem niet. Zeker voor Verbetertheater is het daarmee niet geschikt.
Toch zijn dit soort regels heel erg belangrijk voor organisaties. Het kan ze maken of breken.
Soms zijn het er zelfs heel veel: regels rond veiligheid. Daarvoor hebben we een speciale theatervorm ontwikkeld: het foutenfestival. Zo werkt het:
De acteurs maken een hele serie van fouten achter elkaar.
De zaal is in 2 kampen verdeeld die beide stop mogen roepen bij een fout,
De (vak)jury beoordeelt of de “stop” terecht was: zo ja dan krijgt dat kamp een punt, zo nee een minpunt. Iedereen in de zaal mag slechts één keer stop roepen.

maatwerk_146
van rechts naar links: acteurs, spelleider, jury, puntentelling
foutenfestival voor Man & Mach
verbetertheater: meer info

voor meer omgaan met veiligheid:

lees deel 2:

  • improvisatie theater
  • theateract & walking-around
  • de directiescène
  • nepspeech
  • productpresentatie
verbeteren door de zaal in actie

Omgaan met veiligheid op de werkplek … nog meer theater

Omgaan met veiligheid op de werkplek. Elkaar aanspreken op (on)veilig gedrag.
Herkennen van veilig en onveilige situaties. Vijf extra theater vormen.

veiligheid op de werkplek: theater op maat

Dit is deel twee van mijn blog over het thema veiligheid op de werkplek / werkvloer.
Lees eerst deel 1

Aan de hand van de theater maatwerk vormen die we hebben ontwikkeld geef ik één voorbeeld. Heel kort de vorm en daarna een beschrijving hoe het er uitzag inclusief foto en een link naar het project in kwestie.

improvisatietheater en veiligheid

Bij Shanks (afvalverwerking) verzorgde delen van hun Safety Event.
We bezochten alle workshops en maakten in de pauze daarvan improvisatietheater.
Thema “elkaar aanspreken op onveilig gedrag”. Omdat duidelijk werd dat de ‘grote baas’ bekritiseerd werd op diens eigen onveilige gedrag werd dat de dankbare climax.

maatwerk-101
het afvoeren van de ‘grote baas’
improvisatietheater voor de Shanks Group
improvisatietheater: meer info

theateract + walking around en veiligheid

Eén van onze beproefde formules is de Zaalactivering: theatrale ‘lucht’ met een boodschap.
We schudden de zaal letterlijk even wakker door ze letterlijk in beweging te zetten.
Voor het thema Veiligheid maken we graag gebruik van de Veiligheidsinspecteur die inbreekt in het programma. Hij constateert bijvoorbeeld lezingslaperigheid. Wat als er een brand is? Dan moet iedereen snel kunnen reageren… (bijvoorbeeld door op te springen bij het woord “Brand!”).
Het liefst combineren we dat met walking around vooraf aan de bijeenkomst. Bijvoorbeeld door acteurs die de aanwezigen bevragen op ‘veiligheid items’.
Die acteurs grijpen dan op het eind van de act van de Veiligheidsinspecteur in: “dit heeft toch niet met echte veiligheidsproblemen te maken?”
Waarop ze eendrachtig de Veiligheidsinspecteur uit de zaal verwijderen.

maatwerk140
de Veiligheidsinspecteur: hier uitgevoerd voor Careander Zorg
verzorging volledig dagprogramma Veiligheid Careander
zaalactivering: meer info
theateracts en walking around: meer info

de Directiescène en veiligheid

Bij de directiescène draait het om zelfspot.
Immers, de toeschouwers weten best dat de directie deze scène zelf heeft ‘goedgekeurd’.
Dat getuigt van moed, en moed wordt altijd beloond.
Het gegeven van de directiescène is altijd dat de managers moeite hebben om zelf toe te passen wat ze van hun medewerkers verlangen.
Is het thema “omgaan met veiligheid”dan willen ze dat hun medewerkers zich veilig gedragen, maar zelf doen ze het tegenovergestelde.
Of  willen ze dat  men elkaar  “aanspreekt op onveilig gedrag, bijvoorbeeld op de werkplek”, dan geven ze zelf sterke staaltjes van het om gekeerde.
Na enige tijd komt dan ‘de grote baas’ die niet alleen zijn managers weer op het goede spoor zet, maar hun ook enthousiasmeert.
Bijvoorbeeld met de nieuwe slogan: “veiligheid gaat boven alles”.


de directiescène voor Man & Mach, asbestverwijdering
de directiescène: meer info

De Nepspeech en veiligheid

Bij de Nepspeech krijgt een deskundoloog het woord. Zijn opening is altijd interessant en passend bij organisatie en gelegenheid. Maar haast ongemerkt trekt hij alles in het absurde. Waarop andere acteurs opstaan en hem interrumperen. Gezamenlijk besluiten ze tenslotte om hem van het Podium te verwijderen.
Veiligheid is altijd een dankbaar onderwerp voor de nepspeech. De maatregelen om de veiligheid vergroten die de deskundoloog voorstelt passen bij de organisatie, maar roepen bij de aanwezigen een gevoel van ongeloof op. Zó ver kun je niet gaan! En het is altijd verrassend hoeveel mensen niet in de gaten hebben dat het ‘nep’ is. Tot de acteurs ingrijpen. Soms hoor je zelfs een zucht van opluchting: eindelijk iemand die er iets aan doet…


de nepspeech:
Health and Safety Day Bekaert CombustionTechnology

productpresentatie van “veiligheid”

Het komt niet zo vaak voor dat we een productpresentatie verzorgen, laat staan in het kader van veiligheid. Maar dit is de leuke uitzondering.
Akzo Delfzijl had in het kader van hun Veiligheidsdag (waarvoor wij het lunchprogramma verzorgden) voor alle medewerkers het Veiligheidsspel laten maken. Een bordspel rond Veiligheid Thuis, op maat voor hen gemaakt.
Wij mochten dat presenteren … door er de gek mee te steken.
We speelden een vader die zijn zoons thuis drilt op veiligheid, en dan alle veiligheidsregels breekt op weg naar zijn werk. Maar gelukkig grijpen zijn collega’s in en zorgen voor zijn beschermende kleding en uitrusting. Om gezamenlijk het spel aan alle aanwezigen te presenteren.


Veiligheidsdag Akzo Nobel Chemiepark

naar deel 1

  • teambuildingspel & safetygame
  • discussietheater
  • regietheater (verbetertheater)
  • verbetertraining
  • foutenfestival

Handleiding voor het maken van een Moordspel

Hoe maak je zelf een Moordspel? Een handleiding bij het ontwerpen van je eigen Moordspel.
Hier behandel ik de eerste keuze: de aard van de moord.

Tweeëntwintig jaar geleden maakte ik mijn eerste moordspel.
27 deelnemers, iedereen een rol.
Tijdsduur inclusief opstart en ontrolling: 4 dagdelen.

Tsja, ik wist niet beter…
Toch was dat spel een groot succes en hebben we het een aantal keren gespeeld.
Inmiddels heb ik een hele serie moordspelen ontwikkeld en mag ik mij ‘expert’ noemen.
En omdat ik het leuk vind om mijn ervaring met anderen te delen, deze ‘handleiding’.

Of ik niet bang ben dat ik diefstal pleeg van mijn eigen portemonnee? Tenslotte vormen de moordspelen een belangrijken bron van inkomsten.
Niet echt, want het is èn echt moeilijk om een goed moordspel te ontwikkelen èn héél veel werk. En veel vallen en opstaan.
U bent dus gewaarschuwd….

handleiding deel 1

Later zal ik wat meer vertellen over dat vallen en opstaan in de vorm van een paar aardige anekdotes.
Nu eerst deel 1 van de ‘handleiding’: het plegen van de moord.
Want dat is de eerste stap.
Setting, karakters, opbouw… de moord vormt niet alleen de motor van ieder spel, het maken begint en eindigt er mee.

3 verschillende moordspelen

De eerste keuze die je moet maken bij “het plegen van de moord” is er één uit drie.
Tegelijkertijd bepaalt het de 3 ‘soorten’ moordspelen
a. de moord wordt live gepleegd, zichtbaar voor (bijna) iedereen
b. de moord vindt wel tijdens het spel plaats, maar is niet zichtbaar
c. de moord is voordat het spel begint reeds gepleegd

Het zal duidelijk zijn dat aan de ‘soort’ moord in het eerste geval de meeste beperkingen vast zitten en de laatste de minste.
Eerst echter nog een enkele toelichting

de moord wordt live gepleegd
In het begin van het spel is nog niet duidelijk wie er vermoord gaat worden.
Vaak kiest een groep er voor dat de deelnemers zelfs niet weten dat er een moord gepleegd gaat worden (het spel moet een verrassing zijn), maar zelf vind ik dat een gemiste kans. Want voordat de moord gepleegd wordt maak je al kennis met de verdachten en het slachtoffer. Als je weet dat het om een moordspel gaat, zul je veel alerter zijn, en veel bewuster de hints mee maken die gegeven worden.
Daarmee is het misschien wel het grootste voordeel van dit type moordspel –afgezien van het spannende spektakel van de moord zelf- dat je de relaties tussen slachtoffer, dader en verdachten zelf aan den lijve meemaakt.
Vaak wordt voor deze vorm vanwege de complexiteit gebruik gemaakt van acteurs.  Je weet dan zeker dat de moord zichtbaar voor iedereen is, en mooi theatraal. Maar het hoeft niet. Mijn eerst spel was zelfs zonder professionele acteurs en als ze nu nog gespeeld wordt hebben de acteurs slechts de rol van begeleiders.

foto-dood
het Testament
voorbeeld van een moordspel met live moorden

alleen … dat is niet wat je ziet….
(natuurlijk zet ik dat niet online)

de moord wordt tijdens het spel gepleegd, maar onzichtbaar
Hier geldt dat vooraf de relaties tussen de verdachten (deelnemers) vooraf zichtbaar worden. En tussen het slachtoffer en verdachten. Je hoeft niet te verbergen wie het slachtoffer wordt, immers de moord is niet zichtbaar.
Ik kies er in dit geval voor dat alle deelnemers verdacht zijn, en van elkaar weten dat ze graag de moord zouden willen plegen. Maar slechts één slaagt daarin.
Daarmee bereik je dat de moordenaar pas na de moord weet dat hij/zij de moordenaar is. Maar wel ruim vóór het einde van het spel.
Let wel: een belangrijk deel van het spel vindt daarna plaats. Bijvoorbeeld door ondervragingen de moordenaar te achterhalen.

csi-moordspel
MoordMotiefMysterie
een voorbeeld van moord, onzichtbaar maar wel tijdens het spel
hier nog niet gepleegd….

de moord is reeds gepleegd
Spelmatig de gemakkelijkste variant. Maar des te groter de uitdaging om het tot een spannend spel te maken. Hier worden spelregels van groot belang.
En de rol van acteurs essentieel.
Zijn beide niet op orde dan bestaat het risico dat het een saai spel wordt. Bijvoorbeeld verdachten die stug blijven volhouden dat ze onschuldig zijn zonder iets weg te geven.
Of spelregels die zo star zijn dat niets meer spontaan gaat. Of zo onduidelijk dat de afhankelijkheid van een spelleider onevenredig groot wordt. Vaak ook te koste van de spontaniteit.
Let wel, we hebben het hier niet over één of andere vorm van Cluedo, maar over een echt moordspel: met lijfelijk aanwezige verdachten en een complex plot dat door speuren ontrafeld moet worden.

moordspel-80
CSI Crime Time
een voorbeeld van een moord vooraf

hier de ontknoping

gelegenheid en moordwapen

Voor alle drie de varianten geldt dat alle verdachten de moord redelijkerwijs moeten hebben kunnen plegen. Oftewel gelegenheid en moordwapen. Toegang tot het moordwapen, en de fysieke mogelijkheid om de moord te plegen.
Voor de eerste variant betekent dat bijvoorbeeld dat een pistool (in principe) ongeschikt is als moordwapen. Iedereen ziet immers dat het slachtoffer neergeschoten wordt.
Het zou dus alleen kunnen als het slachtoffer dacht (met reden) dat het pistool ongeladen was. In dat geval wordt het tweede aspect onderstreept: de gelegenheid. Want dan moeten alle verdachten in de gelegenheid zijn geweest om het wapen ongezien te laden…
In het zoekproces naar de dader kan dan het aspect ‘gelegenheid’ een belangrijke rol spelen. Oftewel, als een verdachte een alibi heeft sluit dat hem uit. Maar het mag niet zo zijn dat al direct duidelijk is dat iemand een alibi heeft….

Zelf vind ik moordspelen waarin de moord live gepleegd wordt, de ultieme moordspelen.
De andere twee categorieën zie ik meer als ‘detectivespelen’. Maar daarmee niet minder leuk, integendeel.